Historie Gdańskich Dzielnic – Chełm” to cykl czterech wykładów o historii jednej z najludniejszych i – co może zaskoczyć – jednej z najstarszych dzielnic Gdańska. 5 grudnia 2017 r., o godz. 18:00 w Szkole Podstawowej nr 47 odbędzie się wykład Prof. dr. hab. Sławomira Kościelaka poświęcony dziejom dzielnicy od wojen szwedzkich po pierwszy rozbiór Polski.
Historie Gdańskich Dzielnic to projekt Muzeum Historycznego Miasta Gdańska, który składa się z trzech elementów, tj. prezentacji letnich wystaw plenerowych w gdańskich dzielnicach, jesiennych wykładów oraz publikacji naukowej zawierającej artykuły profesjonalnych historyków i historyków sztuki, które w zamierzeniu mają rzucać nowe światło na dzieje Gdańska, ale także obejmować ich najnowszą historię.
– Wykład Prof. Kościelaka z Uniwersytetu Gdańskiego poświęcony będzie dwóm podstawowym kwestiom, tj. działalności klasztoru reformatów oraz zarządowi kapituły włocławskiej nad terenami wchodzącymi w skład dzisiejszej dzielnicy w okresie od 1641 r. do 1772 r. To bardzo ciekawe czasy z dwóch względów i poprzez dzieje niewiele znaczącego wówczas Chełma wpiszemy je w węzłowe dzieje I Rzeczpospolitej – mówi dr Janusz Dargacz z Muzeum Historycznego Miasta Gdańska.
Czy nowożytna tolerancja religijna to mit?
Część wykładu będzie poświęcona dość skomplikowanym relacjom między protestanckimi władzami Gdańska a próbującymi powrócić do miasta katolickimi zakonami, które zaowocowały założeniem w Chełmie klasztoru reformatów. Ale to tylko część szerszego obrazu.
- Protestanckie władze miasta zakazywały działalności katolickich zgromadzeń zakonnych i bynajmniej nie chodziło tu wyłącznie o kwestie związane z pozyskiwaniem jałmużny przez zakony na terenie miasta. Z drugiej strony w katolickim Chełmie Gdańsk nazywano „wschodnią plagą” i wydawano zakazy zakładania szkół dla protestantów – mówi dr Janusz Dargacz.
Mniej więcej w początkach XVIII w. na Chełmie osiedlają się żydzi, którzy za możliwość przebywania w dobrach kapituły płacili szereg opłat, w tym tzw. „list żelazny” i opłaty za ziemię, na której znajdował się kirkut.
Problemy religijne a rozwój chełmskiego osadnictwa
Mniej więcej w tym samym czasie osadnictwo w Chełmie, choć ograniczone wybudowanymi przez gdańszczan fortyfikacjami na terenie Biskupiej Górki, kwitnie… dzięki ingerencji protestanckiego miasta w dobra katolickiego biskupa.
- Wybudowanie na początku XVII w. fortyfikacji na Biskupiej Górce poprzedzone zniszczeniami wsi Chełm (w 1576 r.) doprowadziło do marginalizacji ludnej niegdyś osady. W tej sytuacji szukano rozwiązań, które pozwoliłyby zasilić skarb biskupi, a następnie kapitulny. Efektem tych starań była lokacja nowej wsi zwanej Bischofstal, czyli Biskupią Doliną. O planach wobec tej osady opowiemy już 5 grudnia 2017 r. Warto przyjść – zachęca dr Dargacz.
Wykład Prof. Kościelaka 5 grudnia 2017 roku o godz. 18:00 w Szkole Podstawowej nr 47 (ul. Reformacka 18). Wstęp jest bezpłatny.
Historie Gdańskich Dzielnic są organizowane przez Urząd Miasta Gdańska, Muzeum Historyczne Miasta Gdańska oraz Radę Dzielnicy Chełm.
5 grudnia (wtorek), godz. 18.00
Szkoła Podstawowa nr 47, ul. Reformacka 18
prof. dr hab. Sławomir Kościelak
Chełm w rękach Kapituły Włocławskiej: od wojen szwedzkich po pierwszy rozbiór Polski
19 grudnia (wtorek), godz. 18.00
Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 7, ul. Chałubińskiego 13
Ryszard Kopittke
Chełm powojenny: budowa osiedla Chełm-Orunia i późniejsze inwestycje
Wstęp na wszystkie wykłady jest bezpłatny.
(Red.) MHMG fot. Rada Dzielnicy Chełm
Chcesz być na bieząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila.