Dążono aby terytorium okupowane Genreralnego Gubernatorstwa było wolne od Żydów (Judenrein). Koordynatorem projektu ostatecznego rozwiązania został szef specjalnie stworzonego wydziału w ministerstwie spraw wewnętrznych Obersturmbahnführer Adolf Eichmann. W ramach operacji Aktion Reinhard otworzone wyspecjalizowane obozy zagłady składające się z dworca kolejowego, komór gazowych i pieców krematoryjnych.
Nie da się ukryć, że jednym z głównych celów ideologii niemieckiego narodowego socjalizmu była walka z „plagą żydowską”. W Niemczech wykonanie jej charakteryzowały szykany prawne oraz nieoficjalne spotykające się jednak często z aprobatą lub zachętą ze strony władz. Ustawy Norymberskie zostały wcielone do prawa okupacyjnego wraz z zajmowaniem ziem polskich. Ideologia III Rzeszy nie przedstawiała jednak gotowych rozwiązań tzw. „problemu żydowskiego” dlatego ich zakładano utworzenia dla nich specjalnych gett gdzie będą odizolowywani od reszty społeczeństwa. Co istotne władze zachęcały nierzadko żołnierzy do występowania przeciwko Żydom, bowiem pomimo bestialskich nierzadko morderstw nie zasiadł ani jeden żołnierz na ławie oskarżonych za zbrodnie przeciwko Żydowi.
Polscy Żydzi więc od momentu wkraczania wojsk Wermahtu również zostali poddani szykanom i masowemu mordowaniu, często poprzez spędzanie ich do synagog i podkładanie pod nimi ognia. Było to pierwsze na polskich ziemiach selekcjonowane dokonywanie zbrodni na całych grupach społecznych. Według dzisiejszej wiedzy w samym 1939 roku rozstrzelano łącznie ponad 7 tysięcy Żydów w większości polskiego obywatelstwa. Los polskiego żydostwa w niemieckiej polityce celowej, masowej eksterminacji całych społeczeństw podzielili Cyganie, którzy zostali przez władze zaliczeni do rasowo obcych zarządzeniem Reinharda Heydricha z marca 1938 roku. Zarządzenie naczelnego dowódcy SS z 8 grudnia 1938 roku o „zwalczaniu plagi Cyganów” (Bekampfung der Zigeungerplage) przewidywało obowiązek rejestracji ludności cygańskiej, na podstawie której została ona włączona w późniejszych latach do polityki eksterminacji w obozach koncentracyjnych III Rzeszy.
Dopiero w lutym 1941 r. delegacja Greisera w Kraju Warty zastanawiała się nad innymi metodami rozwiązania kwestii żydowskiej. Z pośród wariantów zakładających wywóz wszystkich Żydów do terytoriów Generalnego Gubernatorstwa przy użyciu kolumny samochodowej (Judentreck) lub fizycznego ich wyniszczania w obozach koncentracyjnych istniejących już na terenie Rzeszy zadecydowano o wyborze tego drugiego. Realizacja fizycznej zagłady Żydów przybrała charakter priorytetu polityki Rzeszy na ziemiach okupowanych. Powstał szereg obozów gdzie istotą nie była wyczerpująca praca i maltretowanie ze strony strażników lecz fizyczne zgładzenie. Powstała specjalna jednostka administracji- Rada Ekspertów do Spraw Ludności i Rasy (Sachverstandigenbeirat fur Bevolkersungs- und Rassenfragen). Chociaż początkowo koncepcja fizycznej eksterminacji Żydów nie była dominującą to można przypuszczać, że Holokaust (Endlösung der Judenfrage) był przez ideologie nazistowską przewidziany.
Akcja Reinhardt
75 lat temu, w nocy z 16 na 17 marca 1942 roku, Niemcy rozpoczęli likwidację getta w Lublinie. Transporty Żydów trafili do obozu zagłady w Bełżcu. Wydarzenia te zapoczątkowały Akcję Reinhardt, czyli planową eksterminację ludności żydowskiej na terenie okupowanej Polski.
„Likwidacja getta lubelskiego stanowiła preludium doskonale zaplanowanej operacji, mającej na celu wymordowanie całej ludności żydowskiej pozostającej na terenie Generalnego Gubernatorstwa i deportowanej w ten rejon, a później okręgu białostockiego, wykorzystanie pracy ofiar oraz grabież ich mienia” – charakteryzował Akcję Reinhardt dr hab. Dariusz Libionka. („Akcja Reinhardt. Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie”)
Koordynatorem projektu ostatecznego rozwiązania został szef specjalnie stworzonego wydziału w ministerstwie spraw wewnętrznych Obersturmbahnführer Adolf Eichmann. W ramach operacji Aktion Reinhard otworzone wyspecjalizowane obozy zagłady składające się z dworca kolejowego, komór gazowych i pieców krematoryjnych. Polityka ta doprowadziła do śmierci około 700 tyś Żydów w obozie Auschwitz oraz ogólną obecnie liczbę ofiar Endlösnung na poziomie 6 mln z czego około 3 mln przypada na polskich Żydów. Stanowi to około 65% liczby Żydów przed drugą wojną światową.
Co ważne nie istniało rozgraniczenie w stosowaniu tej polityki na terytoria okupowane, tylko była prowadzona z pobudek rasowo-ideologicznych i jako taka nie podlegała ograniczeniom terytorialnym na ziemiach okupowanych przez III Rzeszę. Koncepcje Hansa Franka przeniesienia Żydów do rezerwatów na Uralu nie były oficjalnym stanowiskiem rządu niemieckiego i wobec zatrzymania się ofensywy wojsk Rzeszy nie zostały wprowadzone w życie.
Niestety próby zwrócenia uwagi na eksterminację Żydów spotkały się z niewielkim odzewem. Raport przygotowany przez rotmistrza Witolda Pileckiego o Auschwitz został jednak przyjęty z dużą rezerwą. Podobnie jak późniejsze raporty poświadczone zdjęciami lotniczymi. Brak politycznej woli do bombardowania dróg dojazdowych lub torowisk prowadzącego do obozów jest częstym zarzutem wobec aliantów.
Piotr Celej
Chcesz być na bieząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila.