Tunezja to obecnie państwo znajdujące się między Marokiem i Libią. Na jej terenie, wiosną 1943 r. toczyły się walki między nacierającymi wojskami alianckimi a niemiecką Africa Korps oraz armią włoską. W walkach powietrznych nad tym państwem wzięła udział Polski Zespół Myśliwski, tzw. Cyrk Skalskiego.
Dowódcą grupy był kpt. pil. Stanisław Skalski. Polski Zespół Myśliwski (Polish Fighting Team-PFT) został powołany 5 lutego 1943 r. W jego skład weszła wyselekcjonowana 15-osobowa grupa doświadczonych pilotów myśliwskich, którzy mieli zdobyć nowe doświadczenia bojowe i dowódcze w taktycznej współpracy z wojskami lądowymi walczącymi w Afryce Północnej (brytyjska 8. Armia). Polacy przybyli drogą morską z Wielkiej Brytanii do Algieru, odebrali tam od Brytyjczyków samoloty Spitfire i dołączyli do brytyjskiego 145. Dywizjonu Myśliwskiego jako eskadra „C”. W trakcie walk startowali z trzech lotnisk polowych – w Bu Grara (w pobliżu Medenin nad Morzem Śródziemnym), w La Fouconnerie i w Goubrine.
fot. Wikiwand, U góry od lewej: kpt. Wacław Król, por. Bohdan Arct, por. Władysław Majchrzyk. U dołu od lewej: chor. Mieczysław Popek, por. Ludwik Martel, por. Władysław Drecki.
Pierwsze loty operacyjne Polacy wykonali 16 marca 1943 r., a 28 marca mogli poszczycić się pierwszymi zwycięstwami powietrznymi. Wówczas Skalski i por. pil. Eugeniusz Horbaczewski zestrzelili po jednym samolocie typu Junkers Ju-88. Oprócz tego zadaniem polskich pilotów była osłona brytyjskich samolotów, które bombardowały niemieckie umocnienia Linii Mareth i wykonywały loty patrolowe w rejonie Tunisu oraz Bizerty.
Największy sukces Polski Zespół odniósł w dniach 20-22 kwietnia, zestrzeliwując wówczas aż 13 samolotów niemieckich i włoskich. Aktywnie działał do 12 maja 1943 r. Dwa dni później Afrika Korps skapitulował i działania wojenne w Tunisie zostały zakończone.
Łącznie polscy piloci zestrzelili na terenie Tunezji 25 samolotów wroga, a 9 uszkodzili. Najwięcej, tj. 5 maszyn zestrzelił por. pil. Horbaczewski. W walkach straty własne wyniosły jednego pilota. Był nim por. Mieczysław Wyszkowski, który został zestrzelony 18 kwietnia i ranny dostał się do niewoli niemieckiej. Team okazał się najlepszą eskadrą walczącą nad Afryką Północną. Mając 15 pilotów i 10 samolotów wykonał on 539 samolotolotów.
Po efektownych zwycięstwach Polskiego Zespołu Myśliwskiego, Brytyjczycy nadali mu swoją nazwę – „Cyrk Skalskiego”, co było dowodem uznania dla niej i dla jej dowódcy.
Walki pilotów polskich w Afryce zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żolnierza, napisem na jednej z tablic przygotowanej po 1990 r.
oprac. KLB
foto główne: Ujęcie przedstawiające idących ławą myśliwców "Cyrku Skalskiego". Od lewej: st. sierż. Kazimierz Sztramko, st. sierż. Bronisław Malinowski, st. sierż. Władysław Majchrzyk, st. sierż. Mieczyław Popek, kpt. Stanisław Skalski (w tle), por. Ludwik Martel, ppor. Jan Kowalski oraz por. Władysław Drecki/www.polishairforce.pl
Chcesz być na bieząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila.