Urodzony 7 października 1884 roku w Brandenburgu  syn deklarującego polskość generała gwardii pruskiej. To dzięki niemu  dwóch synów wychowało się w polskiej tradycji. Józef Unrug po skończeniu Akademii Marynarki w Kilonii, podjął służbę w kajzerowskiej marynarce, uczestniczył w I wojnie światowej jako dowódca w najnowocześniejszym wówczas rozaju broni – na krętach podwodnych. Po zakończeniu działań wojennych jednoznacznie opowiedział się jako polski patriota i podjął służbę w tworzącej się  Polskiej Marynarki Wojennej.  Rozpoczął pracę w Departamencie Spraw Morskich w Warszawie, następnie tworzył polską hydrografię na odzyskanym wybrzeżu. Kupiłw Gdańsku na siebie okręt ORP „Pomorzanin”. Była to  pierwsza jednostka pod biało-czerwoną banderą.  Józef Unrug był jedną ważniejszych postaci przedwojennej Gdyni. Miał istotny wkład w budowę portu. W 1927 roku objął obowiązki dowódcy Floty, a w 1933 roku awansowany został do stopnia kontradmirała. 

We wrześniu 1939 roku, z bazy na Helu kierował  Obroną Wybrzeża. Nie chcąc mnożyć strat, wobec beznadziejnej sytuacji militarnej, zdecydował 2 października o kapitulacji garnizonu.  Rozmowy kapitulacyjne prowadził za pośrednictwem tłumacza twierdząc, że „1 września zapomniał języka niemieckiego”. 

Niemcy po kapitulacji odnosili się do admirała z wielkim szacunkiem, oddawali mu honory, próbowali także nakłonić do podjęcia służby w Kriegsmarine. Admirał niezmiennie jednak  prezentował niezłomną,  patriotyczną postawę, stając się wzorem dla podkomendnych.

 

Po wyzwoleniu przez aliantów obozu, znalazł się w Londynie, gdzie awansowany do stopnia wiceadmirała, objął stanowisko zastępcy szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej. W 1946 roku,  po decyzji o likwidacji Polskiej Marynarki Wojennej na Zachodzie, Admirał Unrug zdał egzaminy i otrzymał dyplom kapitana żeglugi wielkiej.

W ostatniej woli zastrzegł, że jego prochy mogą być przeniesione jedynie do wolnej Polski, w której godnie uhonorowani zostaną jego podkomendni – oficerowie Marynarki Wojennej II RP, pomordowani przez komunistów. Stało się to możliwe, kiedy 28 lutego 2014 Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie i Instytut Pamięci Narodowej ogłosiły, że zidentyfikowano szczątki komandorów Mieszkowskiego i Przybyszewskiego wśród ofiar pomordowanych przez organa bezpieczeństwa publicznego w latach 1945–1956, pochowanych w Kwaterze na Łączce przy murze cmentarnym Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie. Po pogrzebie oficerów, w 2017 roku, do Polski wróciły także prochy admirała i jego małżonki.  Oboje spoczęli 2 października 2018 w specjalnie utworzonej Kwaterze Pamięci na oksywskim cmentarzu. Obok wcześniej pochowanych podkomendnych – ofiar stalinowskich represji.

Red. Bartosz Gondek, Muzeum Marynarki Wojennej, fot> NAC