W ruchach zgrabna, w obejściu łatwa i naturalna - oto obraz młodej kobiety tak pisano o ideale kobiecości w jednym z poradników dobrych manier z 1907 roku. Warto się przyjrzeć bliżej jak wyobrażano sobie wówczas sposób bycia i zajęcia młodej kobiety z wyższych sfer.
Dr. Anna Krüger
W II połowie XIX wieku wśród zamożnych warstw społecznych, przed wszystkim bogatego mieszczaństwa obowiązywało wiele konwenansów dotyczących zachowania, wyglądu rozrywek, ubioru i relacji z ludźmi. Szczególnie panie musiały znać i stosować się do wielu zasad. Opisywano je dokładnie w licznie wydawanych ówczesnych poradnikach dobrego tonu, które są ciekawym źródłem do poznania ówczesnego stylu życia. Jako pierwszy atut wymieniono wdzięk, który miał być ujmującym i doskonałym. Dalej przedstawiono szereg zajęć i rozrywek, w których mogła uczestniczyć i oraz obowiązujący podczas nich styl bycia. Młoda dama mogła zatem wybrać się na polowanie lecz jedynie „przez grzeczność”. Bowiem „polowanie dla przyjemności samej zawsze jest dla niej wstrętnem, oburza delikatność jej uczuć(..)”. Uważano, że nie powinna również popisywać się w szerszym gronie pewnymi umiejętnościami takimi jak szermierka czy strzelectwo, mogła z nich korzystać tylko po to „by obronić się w potrzebie”. Podobnie gdy umiała dobrze powozić, gdy podróżowała z mężem to jemu powinna oddać lejce. Wskazana była skromność w ubiorze nawet na balach – „Na bal nie bierze sukni zbyt wyciętej, choćby jej szyja i ramiona najcudniej były utoczone”. Również na plaży nie powinna przechadzać się w opiętym stroju kąpielowym ale przykryć się płaszczem kąpielowym. Ważna była także powściągliwość w zachowaniu nawet podczas lubianych rozrywek – na przykład na wyścigi konne mogła chodzić chętnie, jednakże podczas nich „nie będzie robiła zakładów, ani nie zapali się zbytnio do najlepszych biegunów”. Jej strój miał być stosowny do okazji – na ulicę miała ubierać suknie „jak najmniej bijące w oczy”, natomiast na salonach mogła nosić ubiór jak najpiękniejszy i wytworny, w zależności od zamożności. Mogła się zajmować działalnością dobroczynną, a nawet być przełożoną organizacji o takim charakterze. Jednakże taką działalność należało prowadzić w ukryciu i bez rozgłosu. Dom wytwornej pani miał być do niej podobny. Miał emanować z niego ład, porządek, wdzięk i harmonia oraz być urządzony wykwintnie, wygodnie a zarazem modnie. Pani domu powinna być gościnna, nie obmawiać bliźnich, „nie odpychać dumą”, nie obrażać się o błahostki. Wskazane było jednak rozsądne dysponowanie majątkiem. Ważną rolą było macierzyństwo, troska o wychowanie dzieci, nadzorowanie ich wykształcenia. W razie nieszczęść nie powinna szukać zapomnienia w „grzesznych rozrywkach”. Sama cnotliwa powinna być wyrozumiała wobec wad i błędów innych kobiet. Wśród wskazań praktycznych wymieniono także unikanie wychodzenia na ulicę z mężczyznami spoza rodziny, oddanie swoim obowiązkom, obowiązek zajmowania się domem, cierpliwe znoszenie rozczarowań i wad męża, staranne prowadzenie rachunków domowych.
Oprac. dr. Anna Krüger,
Źródło: B. Staffe, Zwyczaje towarzyskie, oprac. B. Londyński, Lwów, Warszawa, 1907.
Chcesz być na bieząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila.