W 2021 roku na terenie Kociewia przeprowadzono projekt „Garncarstwo kociewskie. Badania, opracowanie, popularyzacja” zrealizowany w ramach stypendium Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.

Garncarstwo kociewskie, jako istotne zjawisko kulturowe, będące częścią dziedzictwa regionalnego nie było dotąd przedmiotem badań i opracowań. Znajdowało się ono w cieniu garncarstwa kaszubskiego, które zdominowało postrzeganie tej kategorii rzemiosła ludowego dla Pomorza. - Garncarstwo było istotnym elementem rzemiosła tego regionu do I połowy XX wieku – mówi realizujący projekt archeolog, Paweł Marek Pogodziński - Z czasem wyroby gliniane (głównie miski, garnki, dwojaki) zostały wyparte przez produkty fabryczne i stopniowo znikały z krajobrazu kulturowego Kociewia. Obecnie nie funkcjonują już żadne z licznych ośrodków garncarskich działających na tym obszarze.

Wspomnienia o garncarzach oraz ich wyrobach przetrwały głównie w pamięci mieszkańców Kociewia. Nieliczne ze zgromadzonych wyrobów kociewskiego garncarstwa znajdują się w muzeach i izbach regionalnych. To był ostatni moment na badania (pokolenie pamiętających odchodzi) i ożywienie tego zapomnianego rzemiosła, które kiedyś pełniło bardzo istotną funkcję w życiu społeczności zarówno wiejskiej, jak i miejskiej na obszarze Kociewia.

Celem projektu było odtworzenie obrazu garncarstwa kociewskiego na podstawie materiałów zgromadzonych w jednostkach kultury oraz pamięci społecznej mieszkańców dawnych ośrodków garncarskich znajdujących się na obszarze Kociewia.

W ramach projektu zrealizowane różne działania, które miały pokazać obraz dawnego garncarstwa. Zapoznano się z nielicznymi wyrobami, które przetrwały jako zabytki zgromadzone w Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gdańskim oraz Muzeum Etnograficznym w Gdańsku. Zrealizowano badania terenowe, których celem było zgromadzenie wspomnień i relacji o garncarzach i ich wyrobach. Prace te realizowano w Skarszewach, Pogódkach, Lubichowie, Skórczu, Grucznie, Bobowie, Dąbrówce i Drzycimiu. W ramach tych badań zebrano liczne relacje oraz materiał dokumentacyjny. Dla młodszego pokolenia, które najczęściej temat garncarstwa nie był znany przeprowadzono działania artystyczno- edukacyjne w formie warsztatów i pokazów garncarskich. Akcje te przeprowadzono w Skarszewach, Pogódkach i Skórczu, które cieszyły się dużym zainteresowaniem także wśród dorosłych. Dodatkowo przeprowadzono prelekcje popularnonaukowe, których celem było przybliżenie informacji o dawnym garncarstwie kociewskiego oraz zachęcenie do ochrony dziedzictwa kulturowego, które znajduje się w najbliższym otoczeniu.

Jednym z rezultatów jest opracowanie zgromadzonych materiałów w formie publikacji popularnonaukowej, która została opublikowana na stronie ogólnodostępnej www.academia.edu. Celem tej publikacji było podkreślenie znacznie garncarstwa i jego dziedzictwa zarówno jako tradycji regionu Kociewia, jak i elementu kultury polskiej, co przyczyni się do jego popularyzacji oraz ochrony tego zapomnianego rzemiosła.

(Red.) oprac. www.polnocna.tv, www.strefahistorii.pl fot. Paweł Marek Pogodziński

Chcesz być na bieząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila.