Pruszcz oczami XIX wiecznych historyków

W publikacji „Populäre Geschichte und Beschreibung des Danziger Landkreises” [Popularne historia i opisanie Powiatu Gdańskiego], wydanej w Gdańsku w 1885 r., autor Josef Nikodemus Pawlowski tak oto zachęcał do odwiedzin Pruszcza.
 
“Szosa ze Św. Wojciecha prowadzi do dużej miejskiej wioski kościelnej Pruszcza, liczącego 2100 mieszkańców. Pruszcz wymieniony został już w roku 1307 „an den pasteyen von Prust und rund umher” [na/przy bastejach Pruszcza i wokół]. Nazwę Pruszcz czerpiemy z Probstei [probostwa]. Swój przywilej miejscowość otrzymała od komtura gdańskiego Lüdecke von Essen; w nim wymieniony został kościół oraz dom parafialny. W 1377 r. komtur wydaje w Gdańsku mężczyźnie z wioski Pruszcz, poza prawem założenia jatki mięsnej, także prawo do prowadzenia gospody. Pruszcz dorobił się wtedy miejscowego nazewnictwa dla przybytków tego rodzaju.
Interesujący kościół w Pruszczu, ze starym artystycznie wyrzeźbionym ołtarzem, wzniesiony został w czasach panowania Zakonu Niemieckiego, i do roku 1555 był klasztorem Franciszkanów. W roku 1508 gminy parafialne Rokitnicy i Różyn, ze względu na zbyt niskie przychody, przeszły pod nadzór Pruszcza.
W Ordynacji Kościelnej i Szkolnej z 1634 r. sołtys w Pruszczu zobowiązany został do spisywania i zgłaszania urzędowi [Rady Gdańska – przyp. M. Kozłow] osób, opuszczających msze świętej celem wymierzenia kar. Ponadto nauczyciel pruszczański miałby nauczać katechizmu luterańskiego „po niemiecku i po polsku”, a także wyrazić wolę nauczania łaciny.
Podczas Wojny Trzynastoletniej, w roku 1454, wojska krzyżackie spaliły niemal doszczętnie Pruszcz, niszcząc jednocześnie śluzę na tamtejszej Raduni. W roku 1460 wybudowano w Pruszczu budynki konstrukcji blokowej, a także szańce. Również kościół pełnił funkcję szańca. 100 chłopów oraz nieliczni żołnierze polscy, dzielnie broniący tego szańca, zostali zgładzeni przez wojska krzyżackie. Krzyżacy zabrali również ze sobą większą ilość koni.
Pruszcz plądrowano i palono także podczas „Wojny Orzechowej” w 1561 r., oraz w czasie oblężenia Gdańska w 1577 r. Pruszcz, jak i cała okolica plądrowane były także w toku pozostałych, prowadzonych na tych terenach wojen. W 1807 r. miały miejsce ciężkie walki o Pruszcz, a sama miejscowość zajęta została przez Francuzów.
W 1819 roku wybudowano pierwszą szosę w Powiecie Gdańskim, prowadzącą z Pruszcza, przez Św. Wojciech, Lipce, Orunię do Gdańska. Pruszcz był wcześniej siedzibą Powiatu Ziemskiego (obecnie Sandgrube [Rogaczewskiego] w Gdańsku). Pod Pruszczem znajduje się dworzec kolejowy. Planowana jest także linia kolei żelaznej z Pruszcza do Kartuz. W Pruszczu znajduje się godne obejrzenie ogrodnictwo artystyczne i handlowe Rathke, cukrownia i apteka.
 
info/foto/FB/Dawny Pruszcz Dom Wiedemanna Krótka 6

Chcesz być na bieząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila. 

Tagi: