Pod koniec października 2019 r. Stowarzyszenie „Wczoraj, Dziś i Jutro” przesłało na ręce Pani Prezydent Gdańska Aleksandry Dulkiewicz list otwarty z zapytaniem o plany Miasta wobec dwóch budynków. Chodzi o kamienicę zlokalizowaną w Gdańsku przy ul. Grunwaldzkiej 117, którą zamieszkiwał przez kilka lat polski oficer mjr Jan Henryk Żychoń kierujący polskim wywiadem w Wolnym Mieście Gdańsku i nieruchomość przy ul. Świętego Wojciecha 483. W jego ścianę wmurowana jest unikatowa pamiątka związana z Pruszczem Gdańskim. Chodzi o tablicę z przełomu XIX i XX wieku z numerem telefonu oraz niemiecką nazwą miejscowości (Praust).

Stowarzyszenie „Wczoraj, Dziś i Jutro” reprezentowane przez Marka Kozłowa, Bartosza Gondka i Artura Jendrzejewskiego uzasadniali wystosowanie pisma do Pani Prezydent tym, że dbając o przyszłość wspomnianych miejsc, które z punktu widzenia dziedzictwa kulturowego, są niewątpliwie ważne, chcieli zasięgnąć opinii o samego źródła. Tym bardziej, że od pewnego czasu głoszone były niepotwierdzone opinie o wyburzeniu wskazanych budynków.

Historycy zrzeszeni w Stowarzyszeniu poprzez swoje wieloletnie badania naukowe i poznawcze związane również z tymi miejscami już wielokrotnie przybliżali historię wspomnianych budynków. Dbali, aby pamięć o ich dawnym znaczeniu i obecnej wartości historycznej nie umarła w świadomości lokalnej społeczności. Działania te, do pewnego czasu były nawet wspierane przez gdański Magistrat. I tak na przykład kiedy informacje o mieszkańcu kamienicy przy ul. Grunwaldzkiej 117, mjr. Janie Henryku Żychoniu ujrzały światło dzienne (tekst opublikowany na trójmiasto.pl) pracownicy gdańskiego Urzędu Miasta obiecali zawiesić tam tablicę informującą o tym fakcie. Nawet został ustalony tekst, który miał na niej widnieć. Od tamtego zdarzenia minęło 5 lat, a tablicy dalej nie ma.

Stąd też Stowarzyszenie zaproponowało gdańskiemu magistratowi pomysł wyremontowania kamienicy, która mogłaby stać się na przykład muzeum szpiegostwa. Na marginesie miejsce to ma jeszcze kilka innych ciekawych wątków związanych z gdańską policją, czy bezpieką, o czym historycy wspominali na łamach zeszłorocznego „Rocznika Gdańskiego”. Prawdą jest też to, co zaznaczali historycy, że szkoda byłoby się tego wszystkiego wyzbywać, chociażby w obliczu powołania przez Panią Prezydent Centrum Pamięci o Polakach z Wolnego Miasta Gdańska im. Brunona Zwarry.

Druga kwestia dotyczyła nieruchomości przy Trakcie Świętego Wojciecha 483, gdzie w ostatnim czasie nastąpiła daleko posunięta dewastacja domu, co może skutkować także zniszczeniem wspomnianej tablicy. Być może rozbiórka budynku może być w tym wypadku nieunikniona, „ale co z tablicą?” – pytali historycy. „Zwracaliśmy się z podobnym zapytaniem, zarówno do gdańskich władz, jak i pruszczańskich. Jedyna informacja zwrotna jest taka, że organem decyzyjnym, co do przyszłości nieruchomości jest gdański Magistrat. Mimo to uważamy niezmiennie, że podjęcie działań zmierzających do zabezpieczenia tak cennej dla historii Pruszcza tablicy jest tu działaniem priorytetowym”.

Odpowiedź z gdańskiego magistratu przyszła dość szybko, bo na początku grudnia zeszłego roku, jednak ono tylko połowicznie rozwiązuje sprawę. O ile kamienica, którą zamieszkiwał wspomniany polski oficer będzie, według zapewnień Magistratu, wyremontowana, o tyle budynek z tablicą jest własnością prywatną, co uniemożliwia podejmowanie przez Władze Gdańska decyzji, co do jego przyszłości.

W piśmie nie podano jednak planów dotyczących przeznaczenia kamienicy przy ul. Grunwaldzkiej po zakończonym remoncie, czy to na cele mieszkalne, czy też może inne. Stąd też sprawa będzie wymagała dalszych dociekań, czym niewątpliwie Stowarzyszenie się zajmie. Z kolei w kwestii budynku przy ul. Trakt Świętego Wojciecha 483 sprawa jest cały czas monitowana. Historycy próbują dotrzeć do jego właściciela, co nie jest prostą sprawą, tym bardziej teraz w sytuacji zagrożenia epidemiologicznego. Stąd też za pośrednictwem „Strefy Historii” oraz Facebooka historycy kierują prośbę do osób, które mogłyby pomóc, aby skontaktowały się z Stowarzyszeniem „Wczoraj, Dziś i Jutro”.

Kontakt:

Stowarzyszenie „Wczoraj, Dziś i Jutro”

ul. Dworcowa 6 A

83-010 Straszyn

Profil fb: https://www.facebook.com/wczoraj.dzis.i.jutro/

Artur Jendrzejewski

foto/ Bartosz Gondek 

Chcesz być na bieząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila.