Faberge: Skąd się wzięły jaja?

Jaja Faberge to dziś najbardziej pożądane pamiątki po Romanowach na świecie. Łącznie dla carskiej rodziny zamówiono i wykonano ich 52. 7 z nich zaginęło lub ich los pozostaje nieznany po rewolucji bolszewickiej. Te, które przetrwały są warte miliony dolarów. Dziś kojarzymy je głównie z historią carskiej Rosji, możemy nawet pokusić się o stwierdzenie, że zostały symbolem upadającego Imperium. Ale niewielu wie, że ten pomysł wcale nie powstał w Petersburgu. Skąd zatem się wzięły?

Na duńskim patencie

W roku 1885 car Aleksander III postanowił dać swojej żonie Marii niezwykły prezent wielkanocny. Miało to być wykonane ze złota jajko z ukrytą w środku niespodzianką. Pomysł nawiązywał do tradycji pochodzącej z rodzinnego domu carycy w Danii. Tam, na dworze króla Krystiana IX i królowej Luizy istniał zwyczaj obdarowywania się prezentami z okazji Wielkanocy. Prezent w postaci jajka niespodzianki miał głębsze znaczenie, bo nawiązywał do religijnej symboliki świąt. Aleksander III nie tylko nawiązywał do tradycji pochodzącej z dworu duńskiego, ale wprost naśladował dzieło sztuki złotniczej, które znajdowało się już w skarbcu w Kopenhadze. Pierwowzorem pierwszego z kolekcji carskich jajek było bowiem wykonane ze złota jajko, pokryte na powierzchni białą emalią. Jego wnętrze tworzyło kilka zmniejszających się pojemników, w których znajdowała się niespodzianka w postaci miniaturowej korony i pierścienia. Dzieło powstało we Francji około 1720 roku. Był to prezent dla angielskiej królowej Karoliny. Drogą dziedziczenia jajko znalazło się w rękach króla Krystiana IX.

Kura znosząca złote jajka z niespodzianką

Fabergé znakomicie wywiązał się z powierzonego mu zadania. W takich okolicznościach powstało “Jajko z kurką’ Dzieło jest realistyczne. Ma wymiary i kształt prawdziwego kurzego jajka. Jego powierzchnię pokrywa biała emalia, która doskonale naśladuje skorupkę. Wewnątrz znajduje się mniejszy pojemnik, w kształcie żółtka, wykonany z żółtego złota. W jego wnętrzu znajduje się niewielka figurka przedstawiająca siedzącą kurkę. Jest ona kunsztownie wykonana z wielokolorowego złota, z realistycznie uformowanymi piórami i rubinowymi oczkami. Kurka również jest pojemnikiem, w którym znajduje się kolejna niespodzianka, w postaci jubilerskiego klejnotu. W pierwotnym zamyśle Petera Carla Fabergé miał to być pierścień, lecz ostatecznie niespodzianką była maleńka korona i duży rubinowy wisior.
“Jajko z kurką” ma niewielkie wymiary. Jego długość to zaledwie 6,4 cm, a wielkość figurki kurki to 3,5 cm. Dzieło powstało w pracowni Eryka Kollina, który kierował pracownią firmy Fabergé w Petersburgu. Koszt wykonania puzderka wyniósł 4151 rubli i 75 kopiejek. W tym aż 2700 rubli kosztował wielki rubin zdobiące ukrytą wewnątrz niespodziankę. W 2004 roku zostało sprzedane za sumę 4 mln dolarów. Gdyby zostało wystawione na sprzedaż dziś, kosztowałoby ok. 30 mln dolarów. Do dzisiaj pierwsze cesarskie jajko to jedno z najsłynniejszych dzieł sztuki złotniczej na świecie.

pierwsze-jajo-fabere-3.jpg

Pierwsze jajo Faberge(1885), Jajko z kurką

Top Secret

Prezent był przygotowywany w tajemnicy przed cesarzową. Rozważano różne warianty ukrytej wewnątrz niespodzianki. Ostatecznie zdecydowano, że ma to być drogocenny wisior, również w formie jajka. Plan cara się powiódł. Caryca była zachwycona swoim prezentem. Dzieło zostało umieszczone w jednym z jej apartamentów w Pałacu Aniczkowskim, gdzie znajdowało się do września 1917 roku. Po wybuchu rewolucji jako bardzo cenna część prywatnego majątku cara Mikołaja II i jego rodziny, zostało skonfiskowane i przekazane do zbiorów muzeum skarbca Zbrojowni Kremlowskiej.

pierwsze-jajo-fabere-5.jpg

Caryca Maria Fiodorowna

W 1920 roku dzieło zostało sprzedane przez rząd radziecki na aukcji w Londynie. W 1934 roku znalazło się w kolekcji rodziny Suenson-Taylor (później baron Grandchester). W 1978 roku zostało zakupione w antykwariacie A La Vieille Russe przez Malcolma Forbesa i stało się częścią Forbes Magazine Collection. W 2004 roku zostało ponownie sprzedane do kolekcji rosyjskiego miliardera Wiktora Wekselberga. Dziś jest prezentowane w Petersburgu w Muzeum Fabergé mieszczącym się w dawnym pałacu Naryszkinów.