Dziennik pełen rannych – Polaków i Niemców

Ranni Polacy i Niemcy. Miejsca pochówków i odniesione kontuzje. To wszystko na kartach bardzo ciekawego dokumentu – 45 stronicowego dziennika bojowego szpitala numer 503 - świadka Kampanii Wrześniowej i Bitwy pod Tomaszowem Lubelskim, która miała miejsce w dniach 17 – 20 września 1939 roku.

Szpital Polowy nr 503 został sformowany rozkazem z 31 sierpnia 1939 roku w Krakowie. Pięć dni później jednostka rozpoczęła działania bojowe.

W czasie walk w tak zwanej Bitwie pod Tomaszowem Lubelskim, która była drugą co do wielkości, po Bzurze, bitwą polskiego Września, przez „503” przewinęło się ponad 1000 żołnierzy. Polaków a także Niemców. Wielu z nich zmarło. Pod koniec polskiego września szpital trafił do Zamościa i został tam wcielony do utworzonego w twierdzy szpitala wojennego "Zamość".  W okresie funkcjonowania Centrum Szpitalnego „Zamość” we wszystkich jego oddziałach i przychodni ogólnej leczono 3331 rannych (2674 żołnierzy i 318 osób cywilnych). Zmarło 144 pacjentów, co stanowi niecałe 5% ogółu. Przez cały czas pracowało tam dłużej lub krócej około 130 lekarzy, 236 osób personelu żeńskiego, głównie miejscowych ochotniczek oraz 453 osoby personelu męskiego, rekrutujących się z podoficerów, szeregowych i zamojskich ochotników. Dziennik bojowy szpitala „503” to 45 pisanych na maszynie kart. Z nazwiskami, przydziałem, oraz dokładnym opisem obrażeń rannych uczestników walk.

Zespół rozkazów przetrwał w bardzo dobrym stanie i jest kompletny. Przez chwilę wystawiony był na sprzedaż w antykwariacie mieszczącym się na starym mieście w Toruniu. Obecnie został wycofany z aukcji, mimo to marszandzi liczą, że znajdzie się poważny kupiec – na przykład instytucja kultury. Trudno powiedzieć, czy tak się stanie.

Na razie można mówić o sporym zainteresowaniu, jakie wywołuje pojawienie się dziennika w Tomaszowie i Lublinie. Wzmiankę na ten temat, autorstwa Bartosza Gondka, opublikował wczoraj lubelski oddział Gazety Wyborczej. Według Eugeniusza Hanejki, dyrektora Muzeum Regionalnego w Tomaszowie, dokument powinien trafić do jednej z placówek badawczych z lubelskiego, aby pomóc dopowiedzieć wiele historii, związanych z Bitwą pod Tomaszowem.

Bitwa pod Tomaszowem Lubelskim

Bitwa składała się z dwóch etapów i związana była z wycofywaniem się, pod naporem nacierających wojsk okupanta, polskich oddziałów do granicy z Rumunią. Pierwsza jej odsłona miała miejsce w dniach 17- 20 września, kiedy to przeorganizowane polskie oddziały podjęły nierówną walkę z hitlerowcami w okolicach Tomaszowa Lubelskiego. Zdobycie go przez Polaków możliwe było dzięki udziału wojsk pancernych. Sukces ten jednak nie trwał długo, ogromna przewaga liczebna wroga oraz braki w zaopatrzeniu spowodowały, że Tomaszów został ponownie zajęty przez Niemców. W wyniku tych walk poległo 929 żołnierzy polskich, a 1174 odniosło rany. Straty niemieckie wynosiły odpowiednio 870 zabitych i 720 rannych. Druga bitwa pod Tomaszowem Lubelskim przypadła na dni 22-27 września 1939 roku. Wtedy to polskie wojska Frontu Północnego próbowały przedostać się z Hrubieszowa w kierunku wspomnianego Tomaszowa. Najcięższe działania wojenne prowadzono w jego okolicach oraz miejscowości Krasnobród, tam też polskie oddziały ostatecznie skapitulowały. Kosztem drugiej bitwy było życie 1023 polskich żołnierzy oraz 997, którzy odnieśli rany. Najeźdźca stracił wówczas 886 żołnierzy, a 700 zostało rannych.

(Red.) Bartosz Gondek  Artur Jendrzejewski. fot: portal aukcyjny Allegro

Chcesz być na bieząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila. 

Tagi: