Muzeum Utracone to wirtualne muzeum, które zostało założone w 2010 r. w Warszawie. Zajmuje się dokumentacją i prezentacją wybranych obiektów z listy polskich dóbrkultury zaginionych lub zagrabionych w czasie II Wojny Światowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (w granicach po 1945). Na liście muzeum są również zabytki, które zaginęły w Gdańsku. Przyjrzyjmy się bliżej zabytkom, które zostały ujęte jako „Muzeum Narodowe w Gdańsku – kolekcja letnia 2014”.
„Krajobraz z krowami” - Albert Jacobszoon Cuyp
Obraz został zakupiony do Muzeum Miejskiego w Gdańsku ok.1940/41 r. Albert Jacobszoon Cuyp uważany jest za jednego z najwybitniejszych pejzażystów holenderskich XVII w. Mimo to, Cuyp był wszechstronnym artystą, malował także obrazy o tematyce biblijnej i mitologicznej, a także martwe natury, portrety i sceny rodzajowe.
Albert Jacobszoon Cuyp „Krajobraz z krowami” / zdj. http://muzeumutracone.pl/
Wobec załamania się frontu wschodniego (1943 r.), niemieccy muzealnicy podjęli decyzję o ewakuacji zbiorów. Wiosną 1945 r. przybyła do Gdańska grupa specjalistów, z którymi współpracowali prof. Willi Drost, dyrektor Stadtmusuem oraz Erich Volmar, miejski konserwator zabytków, który ujawnił stronie polskiej listę miejsc, gdzie zostały ukryte zabytki.
Równolegle pracowała specjalnie utworzona grupa operacyjna, w skład której wchodzili odpowiednio przygotowani oficerowie radzieccy. Byli to pracownicy Komitetu do spraw Sztuki przy Radzie Ministrów ZSRR: Leonid Charko, Pierowski i Szczerbinin. Natomiast Leontij Denisow został szefem grupy.
Niestety najcenniejsze dzieła sztuki zostały wywiezione do ZSRR. Transport muzealiów odbył się drogą powietrzną i kolejową. 17 z 97 skrzyń z zabytkami wyleciały do Moskwy 24 września 1945 r. samolotem Douglas-20. Ładunek przewieziono do Państwowego Muzeum Sztuk Pięknych im. A. S. Puszkina w dniach 25 - 26 września 1945 r. Pozostałe skrzynie czekały na transport koleją do 22 marca 1946 r. Gdy wszystkie skrzynie dotarły do Moskwy, zostały rozpakowane od 29 kwietnia – 10 maja 1946 r., a następnie włączone do zbiorów muzeów radzieckich.
„Wieśniak na targu” Albrecht Dürer
Miedzioryt Dürera powstał 1519 r. Dzieło należało początkowo do Jacoba Kabruna, zamożnegokupca, kolekcjonera i bibliofila pochodzącego ze szkockiej rodziny Cockburn. Zgodnie z jegowolą, po jego śmierci (1814 r.), kolekcja licząca 8800 rysunków i rycin przekazana została Miastu, stając się zaczątkiem utworzonego w 1872 r. Muzeum Miejskiego. „Wieśniak na targu”, tak jak „Krajobraz z krowami”, został wywieziony do ZSRR. Obecnie Muzeum Narodowe w Gdańsku posiada jedynie piątą część kolekcji Kabruna.
Albrecht Dürer „Wieśniak na targu” / zdj. http://muzeumutracone.pl/
„Kwiaty w wazonie” Andreas Stech
„Kwiaty w wazonie” powstały ok. 1677-1678. Stech był synem Heinricha, malarza i portrecisty przybyłego z Lubeki, oraz Anny z domu Krasen. Wpływ na jego styl wywarło malarstwo holenderskie i flamandzkie. Malował głównie obrazy religijne, portrety, tworzył sceny historyczne i alegoryczne oraz martwe natury. Osobne miejsce w jego dorobku zajmują ilustracje naukowe do dzieł gdańskich uczonych: Jana Heweliusza i Jakoba Breyna. „Kwiaty w wazonie” w chwili utraty należały również do Muzeum Miejskiego w Gdańsku i jak poprzednie dzieła zostały wywiezione do ZSRR.
Andreas Stech „Kwiaty w wazonie” / zdj. http://muzeumutracone.pl/
„Portret Medyka” - Christoph Paudiss
Muzeum Miejskie w Gdańsku zakupiło obraz w 1941 r. w domu aukcyjnym Lampertz w Kolonii. Paudiss był siedemnastowiecznym, barokowym malarzem z Bawarii, uczniem samego Rembrandt van Rijn. Jego malarstwo i freski ukazywały w dużej mierze obrazy codziennego życia. Ostatnia pewna informacja mówi, że obraz „Portret Medyka” był ewakuowany do miejscowości Stegny (Steegen) na Mierzei Wiślanej w dniu 17 sierpnia 1943 r.
Christoph Paudiss „Portret Medyka” / zdj. http://muzeumutracone.pl/
Chcesz być na bieząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila.