Wakacje ze Strefą Historii: XVI wieczny Kościół w Szczodrowie

Jest to jedyny zachowany na Kociewiu późnośredniowieczny drewniany kościół. Świątynia p.w. św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza powstała w ciągu XV i XVI stulecia.

Polska historiografia nie jest zgodna w sprawie genezy sieci parafialnej w tym miejscu. W pierwszej wersji, autorstwa Stanisława Kujota, parafia w Szczodrowie miała powstać jeszcze przed 1198 r. lub w początkowym władania tą ziemią przez zakon joannitów. Odmienny pogląd w tej sprawie reprezentuje Józef Spors, który początki Szczodrowskiej parafii przesuwa na czasy krzyżackie. Pierwszym znanym dokumentem poświadczającym istnienie parafii w Szczodrowie jest akt lokacji wsi z 1428 r. Można przyjąć, że w tym czasie funkcjonowała już parafia, która wydzieliła się ze znacznie starszej skarszewskiej. Do drugiej połowy XVII w. w Szczodrowie funkcjonowała samodzielna parafia obejmująca przez kilka stuleci wsie: Szczodrowo, Stary Wiec, Nowy Wiec, Szczodrowski Młyn oraz 6 hut ( Barhutta, Sucha Huta, Czashutta, Górne Piekło, Świniebudy, Sztrukhutta).

Jeden z niewielu drewnianych XIV-wiecznych Kościołów na Pomorzu

W średniowieczu jako regułę przyjęto lokowanie miejsc pochówku zmarłych w bezpośrednim sąsiedztwie z kościołem. Tak też było w Szczodrowie. Dziś po starym cmentarzu zachowało się jednynie kilka mogił, lecz ziemia okalająca świątynię może kryć prochy nawet kilku tysięcy mieszkańców Szczodrowa. O bardzo starym rodowodzie szczodrowskiego kościoła świadczy jego prostota i zredukowana forma architektoniczna, tak charakterystyczne dla budownictwa okresu od XI – XIV w. Współcześnie w kościele znajduje się kamienna gotycka kropielnica, a do 1939 r. w wieży umieszczony był dzwon, którego znawcy przedmiotu datowali na początek XIV w.

Granitowa kropielnica XIV i figury z XV w.

Kościół był wielokrotnie przebudowywany. W roku 1687 rozbudowano wieżę, w roku 1735 znacznie wydłużono prezbiterium, w latach 1885-89 dokonano zmiany wystroju wnętrza, w roku 1897 zastąpiono leżące na głazach przyciesia podmurówką z czerwonej cegły, a w 1903 wytynkowano od środka ściany kościoła, niszcząc stare polichromie. Pokrywająca obecnie świątynię dachówka zastąpiła w roku 1928 stosowane wcześniej gonty. Ogołocony z wyposażenia i zbezczeszczony przez hitlerowców kościół przeszedł gruntowną renowację poprzedzoną skrupulatnymi badaniami w roku 1960. Szczególnie dotkliwą stratą było zniszczenie przez Niemców w roku 1940 obu zabytkowych dzwonów – gotyckiego z roku około 1300 i renesansowego, gdańskiej roboty, z 1641 roku. Okazale prezentuje się ołtarz główny z początków XVIII wieku z XV-wieczną, mierzącą 80 cm wysokości, figurą Madonny. Pierwotnie w centrum ołtarza znajdował się obraz patronów kościoła ś. ś. Szymona i Judy Tadeusza. Najstarszym zabytkiem jest granitowa kropielnica pamiętająca jeszcze XIV wiek. Warto zwrócić również uwagę na umieszczony w jednym z południowych okien herbowy witrażyk z rakiem, inicjałami T.K. oraz datą 1603.

Parafia Rz.-Kat. pw. Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza

Główna, 83-250 Szczodrowo

Mapa

Zobacz również

Wakacje ze Strefą Historii: Fajki, piwo i bębenek z Tory – niezwykłe muzeum w Skarszewach

Miasto Skarszewy zadbało o basztę obronną

Zrekonstruowali mobilny wiatrak

Skarszewy - zamek joannitów

Joannici znów w Skarszewach

Tagi: